W 1952 r. dzięki środkom przeznaczonym na remont Powiatowego Domu Kultury odbudowano budynek łaźni. Udało się to zrobić, ponieważ obydwa budynki łączyły się ze sobą. Wówczas łaźnia dysponowała 14 wannami i 14 natryskami, ale tylko jednym małym zbiornikiem wodnym, który był niewystarczający dla utrzymania stałego dopływu ciepłej wody. Wówczas obowiązywała następująca taryfa opłat: kąpiel w wannie – osoby dorosłe – 3 zł, młodzież do lat 18 – 2 zł; kąpiel natryskowa – osoby dorosłe – 1,50 zł, młodzież do lat 18 – 1 zł.[1]

Dopiero w IV kwartale 1955 r. zainstalowano drugi zbiornik, co poprawiło funkcjonalność łaźni. Oceniano, że jej możliwości usługowe wynosiły 10 600 odwiedzin rocznie [2]. W 1952 r. odnotowano 4 197 odwiedzin, w 1953 r. – 8 197, w 1954 r. – 7 814 i w 1955 r. – 7 800[3].

W latach następnych liczba osób korzystających z usług łaziennych była większa: 1957 r. – 15,4 tys.; 1958 r. – 17,3 tys. Były też spore wahania w liczbie odwiedzających, np. w 1961 r. – 14 238, 1962 r. – 12 tys., 1963 r. – 15 tys. Szczyt popularności tych usług nastąpił w 1965 r., wówczas górowską łaźnię odwiedziło 22 tys. osób[4]. Nie ma danych za okres 1970-1974.

W 1967 r. łaźnia odczuwała niską frekwencję, zwłaszcza latem, toteż była czynna w tym roku i kolejnych dwa dni w tygodniu – w piątki i soboty, a w okresie przedświątecznym trzy dni[5]. W 1976 r. była czynna w piątki i soboty[6].

Zakłady pracy i instytucje kupowały bilety do łaźni dla swoich pracowników, ale nie wszystkie były realizowane, stąd łaźnia nie wykorzystywała swoich możliwości usługowych. Nie wykonywała planu rzeczowego, jedynie finansowy[7].

Użytkownicy łaźni skarżyli się na przerwy związane z brakiem ciepłej wody. Wynikały one z różnych przyczyn. W 1956 r. panowała tak ostra zima, że kotły centralnego ogrzewania nie dały rady dostarczyć ciepłej wody, tak że kaloryfery i być może przewody w ścianie popękały[8]. W styczniu i lutym 1963 r. Powiatowa Komisja do Spraw Opałowych zamknęła łaźnię z powodu braku opału. Ówczesna zima była tak surowa, że nawet zamknięto na pewien czas szkoły podstawowe. Dwa użytkowane piece nie mogły nagrzać wystarczającej ilości wody. Zamierzano te problemy rozwiązać montując dodatkowy piec centralnego ogrzewania[9]. W 1964 r. odnotowywano częste przerwy w dostawie ciepłej wody. Zaradzono temu instalując dwa nowe podgrzewacze wody i nadal planowano zakupić nowy piec[10]. W 1967 r. w dalszym ciągu występowały przerwy w dopływie ciepłej wody, wycofano bowiem z eksploatacji jeden podgrzewacz, a dwa pozostałe nie zapewniały ciągłości dostaw ciepłej wody. W handlu brakowało takich urządzeń, więc zużytego podgrzewacza nie można było zastąpić nowym[11]. W 1968 r. zakłócenia w pracy łaźni powodowało słabe ciśnienie wody[12].

W 1963 r. przeprowadzono sposobem gospodarczym kapitalny remont urządzeń łaźni. Wymieniono przewody ciepłej i zimnej wody, przewody centralnego ogrzewania, zamontowano nowe piece, bojlery itp. Po tym remoncie łaźnia eksploatowała 20 wanien i 8 natrysków. Były one rozmieszczone na parterze i na pierwszym piętrze. Parter był przeznaczony dla mężczyzn, pierwsze piętro – dla kobiet. W łaźni pracowały trzy osoby, w tym dwie kąpielowe, każda na pół etatu[13]. W 1976 r. użytkowano 17 wanien i 12 pryszniców[14].

W 1976 r. odnotowano 9 953 kąpiele. Łaźnia była czynna w piątki i soboty. Oceniano, że „obserwuje się systematyczny spadek korzystających z tego rodzaju usług przez mieszkańców m. Góry. Spowodowane to jest stałym wzrostem własnych urządzeń kąpielowych.” [15]

O spadku zainteresowania usługami świadczonymi przez górowską łaźnię niech świadczą liczby zawarte w poniższej tabeli:

Usługi łaziennicze w latach 1975-1980

 

Rok	Liczbaodwiedzających	Planowa liczbaodwiedzających
1975	16 971	–
1976	9 953	–
1977	7 253	25 000
1978	6 427	10 000
1979	5 383	7 000
1980	0	3 000

Źródło: APL: WPGKiM Leszno 35 s. 39; 36 s. 44; 37 s. 44; 38 s. 83 (Analiza wykonania zadań gospodarczych za rok 1980 i lata 1976-1980, s. 1-166)

 

Od lipca 1979 r. łaźnię zamknięto na polecenie „Sanepidu”[16]. Na początku lat osiemdziesiątych poddano łaźnię remontowi kapitalnemu, który trwał dwa lata. 24 czerwca 1983 r. rozpoczęła na nowo swą działalność[17]. Była czynna w soboty. Funkcje kąpielowych pełnili pracownicy zieleni miejskiej. Od czerwca do listopada odwiedziło ją 515 osób[18].

W 1984 r. była czynna w każdy piątek przed wolna sobotą oraz w soboty pracujące, średnio 50 dni w roku[19]. Przeciętnie z jej usług korzystało 15 osób tygodniowo[20].

Ze względów społecznych – mimo dysproporcji między kosztami utrzymania łaźni a wpływami ze sprzedaży biletów – naczelnik J. Osuch akceptował niskie ceny biletów[21].

Łaźnię w Górze zamknięto w 1986 r. Jeszcze w 1987 r. dwukrotnie ją otwierano na polecenie naczelnika jako zaplecze imprez kolarskich[22].

Od jesieni 2010 r. pomieszczenia budynku byłej łaźni wykorzystuje Dom Kultury.

Mirosław Żłobiński

Pierwodruk: „Kwartalnik Górowski” 2015-2016 nr 53 s.  XVI-XVIII

 

Regulamin tymczasowy porządkowy Łaźni Miejskiej w Górze Śl. zatwierdzony uchwałą Prezydium M.R.N. w Górze Nr 4/52 w dniu 31 stycznia 1952 r.

Prezydium M.R.N. w Górze oddaje do użytku publicznego miasta i powiatu Łaźnię Miejską celem podniesienia warunków zdrowotnych i higienicznych mas pracujących równocześnie zaleca się poszanowanie socjalistycznej własności poprzez przestrzeganie niniejszego regulaminu:

1) Korzystający(a) z usług Łaźni Miejskiej winien uiścić opłatę na miejscu przy okienku kasy przewidzianą taryfą opłat.

2) Po wejściu do Łaźni garderobę wierzchnią jak płaszcz, kapelusz należy zostawić
w szatni.

3) Łaźnia odpowiada za kosztowności i pieniądze tylko w wypadku założenia ich do depozytu u portiera Łaźni.

4) W kabinie kąpielowej należy utrzymać czystość przy używaniu ręcznych pryśnic, nie opryskiwać ścian i sufitu, czas trwania kąpieli nie może trwać dłużej jak 30 minut.

5) W kabinie kąpielowej należy pamiętać o zamknięciu kurków wodociągowych, po wyjściu należy zgłosić portierowi o zwolnieniu kabiny.

6) Wszelkie uszkodzenia przedmiotów i urządzeń Łaźni oraz braki wynikłe z winy korzystających z usług obciążają jego rachunek.

7) Wprowadzanie psów i innych zwierząt do Łaźni jest niedozwolone.

8) Dzieci do lat 10 mogą korzystać z usług Łaźni jedynie pod opieką osób dorosłych
(rodziców, opiekunów).

9) W Łaźni nie wolno prać, golenie w Łaźni jest wzbronione.

10) Palenie tytoniu w obrębie Łaźni jest niedozwolone.

11) Za wypadki spowodowane nieostrożnym zachowaniem się kąpiących Łaźnia nie odpowiada.

12) Z usług Łaźni nie wolno korzystać osobom chorym na choroby zakaźne, skórne, weneryczne oraz znajdującym się w stanie nietrzeźwym.

13) Osoby niezadowolone z czystości i porządku w Łaźni lub z zachowania się pracowników, niezależnie od wpisania swych zarzutów w książce zażaleń, która znajduje się u portiera, proszone są o powiadomienie o usterkach Prezydium M.R.N. w Górze Śl.

Źródło: APW: PMRN Góra Śląska 26 s. 51

[1] APW: PMRN Góra Śląska 26 s. 41-42.

[2] Używano wtedy określenia „osobokąpieli”.

[3] Charakterystyka powiatu Góra Śląska, Góra Śląska 1956, s. 86-87 (maszynopis w posiadaniu Autora).

[4] APL: PIS Góra Śląska 84 s. 13; regionalne roczniki statystyczne z 1958 i 1959 r.

[5] APL: PMRN Góra Śląska 18 s. 62.

[6] APL: RNMiG Góra 44 s. 111.

[7] APL: PMRN Góra Ślaska 78 s. 283.

[8] APL: PMRN Góra Śląska 5 s. 117.

[9] APL: PMRN Góra Śląska74 s. 252.

[10] APL: PMRN Góra Śląska 14 s. 177.

++[11] APL: PMRN Góra Śląska 18 s. 62.

[12] APL: PMRN Góra Śląska 80 s. 179.

[13] APL: PMRN Góra Śląska 13 s. 70; 18 s. 62.

[14] APL: RNMiG Góra 44 s. 111 („Realizacja zadań gospodarczych i finansowych na rzecz miasta i gminy Góra za 1976 r.”

z 28 lutego 1977 r., s. 107-119).

[15] Ibidem, s. 111.

[16] J. Zielonka, Łaźnie miejskie: requiem czy alleluja? „Panorama Leszczyńska” 1981 nr 1 s. 7, il.

[17] APL: RNMiG Góra 24 s. 272 („Kompleksowa ocena działań służb komunalnych” z 1 lipca 1983 r., s. 268-279)

[18] APL: UMiG Góra 373 s. 27 (pismo PGKiM z 23 grudnia 1983 r.)

[19] APL: UMIG Góra 373 s. 24 („Karta kalkulacyjna usług łaźni na 1984 r.” s. 24-25); pismo przewodnie z 4 stycznia 1984 r. s. 23.

[20] APL: RNMiG Góra 53 s. 93 („Informacja z działalności Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Górze za rok 1984, za I kwartał 1985 roku oraz zamierzenia na 3 pozostałe kwartały roku 1985” z 28 maja 1985 r., s. 93-99).

[21] APL: UMiG Góra 373 s. 26 (pismo z 24 stycznia 1986 r.)

[22] R. Lewandowski, SOS dla łaźni, „Panorama Leszczyńska” 1987 nr 8 s. 10.